Παπαθεοδώρου Χριστίνα
Τελειόφοιτος Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
Ζούμε σε μία εποχή όπου η υγιεινή διατροφή έχει παραγκωνιστεί καθώς διάφοροι λόγοι δεν επιτρέπουν στους ανθρώπους να έχουν πρόσβαση σε φρέσκα και υγιεινά τρόφιμα. Η φτώχεια, η περιορισμένη διαθεσιμότητα, η έλλειψη γνώσεων και χρόνου αλλά και η καταστροφή των γεωργικών καλλιεργειών από ακραία καιρικά φαινόμενα, είναι οι κυριότερες αιτίες για τις οποίες ο καταναλωτής έχει απομακρυνθεί από την προμήθεια υγιεινών τροφίμων.
Πιο συγκεκριμένα, είναι αποδεδειγμένο πως οι περισσότερες περιπτώσεις υποσιτισμού εντοπίζονται σε πληθυσμούς με χαμηλό εισόδημα. Οι άνθρωποι, που ανήκουν σε αυτούς τους πληθυσμούς, δεν έχουν τη δυνατότητα να προμηθευτούν υγιεινά προϊόντα και κατ’ επέκταση να ακολουθήσουν μία υγιεινή διατροφή. Παρ’ όλο που στις αστικές πόλεις υπάρχει πληθώρα υγιεινών επιλογών αρκετοί είναι εκείνοι που δεν μπορούν να τις υποστηρίξουν εξαιτίας της ακρίβειας. Έτσι, επιλέγουν μία οικονομικότερη και ανθυγιεινή επιλογή για κατανάλωση. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η κακή θρέψη και εν συνεχεία ο υποσιτισμός, ο οποίος συνοδεύεται από ελλείψεις σημαντικών θρεπτικών στοιχείων και προβλήματα με τις αυξομειώσεις βάρους.
Ακόμη ένας λόγος για τον οποίο ορισμένοι δεν έχουν πρόσβαση σε υγιεινές επιλογές είναι η έλλειψη καταστημάτων που τα προμηθεύουν. Για παράδειγμα, εάν κάποιος κατοικεί σε μία απομακρυσμένη περιοχή της επαρχίας το πιθανότερο είναι να χρειάζεται αρκετό χρόνο για να μεταβεί στο κεντρικό σημείο της πόλης που βρίσκονται τα καταστήματα τα οποία διαθέτουν φρέσκα και υγιεινά προϊόντα. Συνεπώς, δε αποτελεί εύκολη επιλογή, κυρίως λόγω έλλειψης χρόνου, να διασχίσει κάποιος μεγάλη απόσταση ώστε να μπορέσει να αγοράσει φρούτα, λαχανικά και άλλα θρεπτικά προϊόντα κι έτσι συνηθίζει σε μία όχι τόσο ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή.
Στη συνέχεια, ως αιτία απομάκρυνσης από τις υγιεινές επιλογές θεωρείται κατά ένα μεγάλο βαθμό η έλλειψη γνώσεων. Αυτό σημαίνει πως αρκετοί είναι εκείνοι που αγνοούν τι και ποια θεωρούνται υγιεινά τρόφιμα, ούτε γνωρίζουν τη συμβολή τους στην ορθή λειτουργεία του οργανισμού κι έτσι δεν τα επιλέγουν. Το 2018 διεξήχθη μία έρευνα αποτελούμενη από 95 παιδιά τα οποία χωρίστηκαν σε δύο ομάδες με σκοπό να γίνεται έλεγχος των διατροφικών συνηθειών τους. Ωστόσο, κάθε εβδομάδα, μόνο στη μία ομάδα δινόταν αξιολόγηση των διατροφικών επιλογών που είχαν κάνει οι μαθητές, ώστε να αποκτήσουν μέσα από αυτή διατροφική γνώση. Η έρευνα διήρκησε 12 εβδομάδες. Τα αποτελέσματα έδειξαν, εν τέλει, πως η ομάδα που λάμβανε διατροφική ανατροφοδότηση είχε αποκτήσει περισσότερες γνώσεις σε σχέση με τους συμμετέχοντες της άλλης ομάδας που δεν είχαν δεχθεί κάποιο σχόλιο. Απόρροια αυτής της μελέτης ήταν πως η διατροφική εκπαίδευση και κατ’ επέκταση γνώση, μπορεί να επηρεάσει θετικά τη ζωή των παιδιών και να ακολουθούν καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους μία υγιεινή διατροφή. Συνεπώς, φαίνεται από τα παραπάνω πως η διατροφική γνώση είναι απαραίτητη για να μπορεί κάποιος να έχει πρόσβαση στα υγιεινά τρόφιμα.
Τέλος, αποτελεί πραγματικότητα πως τα τελευταία χρόνια τα ακραία καιρικά φαινόμενα (πλημμύρες, ξηρασία, καύσωνας) έχουν καταστρέψει πολλές αγροτικές καλλιέργειες παγκοσμίως. Συνεπώς, η παραγωγή αρκετών υγιεινών τροφίμων έχει μειωθεί σε πολύ σημαντικό βαθμό, με αποτέλεσμα να εκλείπουν από τα ράφια των αγορών και κατ’ επέκταση από τα σπίτια των καταναλωτών. Τα φρούτα, τα λαχανικά, το σιτάρι , από το οποίο παράγονται τα δημητριακά είναι μερικά από τα προϊόντα που παράγονται πλέον σε μειωμένες ποσότητες και δεν είναι εύκολο να έχουμε πλήρη πρόσβαση σε αυτά.
Από όλα τα παραπάνω είναι φανερό πως κάτι που ορισμένες φορές θεωρούμε τόσο δεδομένο, όπως τα υγιεινά τρόφιμα, δεν είναι για όλους. Ο καθένας χρειάζεται να ασκήσει την αυτοκριτική του και να αξιολογήσει τις επιλογές του με στόχο να έρθει πιο κοντά στον υγιεινό τρόπο διατροφής, μέσω της κατανάλωσης υγιεινών προϊόντων.
ΠΗΓΕΣ:
https://www.nimhd.nih.gov/resources/understanding-health-disparities/food-accessibility-insecurity-and-health-outcomes.html#:~:text=Access%20to%20grocery%20stores%20that%20carry%20healthy%20food,affordable%2C%20healthy%20foods%20are%20known%20as%20food%20deserts.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37023735/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33472636/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29384337/
https://www.nature.com/articles/nature16467